Porodično blago

Svaki stanovnik Srbije koji je gledao seriju „Porodično blago“ primetio je da u uvodnoj špici koju peva Željko Samardžić, a po tekstu Ljiljane Pavić, promiču stare fotorgrafije od kojih je najupečatljivija slika mlina na Vlasini. Poznato je da je Siniša Pavić u svojim serijama koristio motive i likove iz vlasotinačke čaršije, ali malo ko zna da je njegova žena Ljiljana jedan od potomaka Gavrila Popovića i unuka Petra Popovića.

Gavrilo Popović
Foto: Milan Trajković

Najmlađi Petrov sin Radivoje imao je dvoje dece, Ljiljanu i Miodraga Mišu Popovića. Ovom prilikom zahvaljujem se Miodragu Miši Popoviću i njegovoj supruzi na nesebičnom davanju informacija o Petru Popoviću, kao i Draganu Vidosavljeviću, velikom Čoveku na pomoći prilikom izrade ovog teksta. Petar G. Popović bio je vlasotinački trgovac, industrijalac, narodni poslanik. Rođen je 1860. godine u Vlasotincu kao najstariji sin Gavrila Popovića, vođe vlasotinačkih liberala, vlasotinačkog trgovca i industrijalca koji se obogatio trgujući stokom, vinom i mešovitom robom koju je izvozio u Jedrene, Solun i Carigrad.

Gavrilo je u Vlasotince došao iz kruševačkog zaseoka Bilo. Petar Popović bio je oženjen Nastasijom Sikom, devojačko Bornodolac, ćerkom Stojilka Bornodolca, vođom vlasotinačkih naprednjaka. Sa njom je imao četrnaestoro dece.

Popovići
Foto: Milan Traković

Poznata su imena devetoro dece, dok je ostalo pet umrlo u ranoj mladosti: Vladimir, Kosta, Borko, Vojislav, Tihomir, Radivoje, Lazar, Ruža i Branka. Petar je novac ulagao u obrazovanje svoje dece. Kuća u kojoj je živeo i u kojoj su mu se rodila deca sagrađena je 1910. godine, a gradili su je crnotravski pečalbari iz Ruplja. Nalazila se u ulici Dimitrija Stojanovića broj 14.
Uoči održavanja Berlinskog kongresa vlasotinčani i meštani okolnih sela su 31. marta godine uputili jednu izjavu upućenu velikim silama, a sa ciljem upoznavanja sa stvarnim htenjima i željama naroda ovoga kraja. Ovu izjavu među ostalim potpisali su Gavrilo Popović i njegov sin Petar Popović. Petar G. Popović biran je za narodnog poslanika Okružne skupštine za period od 1903. do 1907. godine.
Mlin u Vlasotincu Petar je izgradio 1895. godine na mestu gde je bila vodenica Prokopa Đokića Crnilovića koju je otkupio. Postrojenja za mlin kupio je u Nemačkoj i Austriji, a dnevno je prerađivao dva vagona žita. Petrov sin Vladimir je u Gracu u Austriji završio Elektrotehnički fakultet, te je kao elektrotehnički inženjer 1912. godine u mlin ugradio generator od 20 kW, a Vlasotince dobilo prvo električno osvetljenje. Vojislava, jednog od sinova Petra Popovića, usinio je Sotir G. Popović, Petrov brat.

Popovići
Foto: Milan Trajković

Petar je u Vlasotincu prvi otvorio kudeljaru, fabriku u kojoj se prerađivala konoplja iz koje je izvlačeno vlakno koje je služilo da se pravi konopac, tkanina, odeća. Zahvaljujući sinovima Petra Popovića koji su se školovali po Beču i Gracu Vlasotince je dobilo prvu kameru, prvi gramofon, prvi ton film, prvu fudbalsku loptu. Po završetku II svetskog rata imovina Popovića je konfiskovana, a potomci Popovića napustili su Vlasotince i otišli za Beograd. Posle rata kuća u kojoj su stanovali pretvorena je u internat za ratnu siročad, kratko vreme je tu bila Gimnazija, a danas je na tom mestu Centar za socijalni rad.
Petar G. Popović preminuo je 26. 11. 1931. godine u 71 – oj godini života u Vlasotincu, gde je i sahranjen.

Pročitajte i Mika Kuca – leskovački industrijalac između dva svetska rata.